Obchody 38 rocznicy wprowadzenia stanu wojennego
13 grudnia 1981 r.
13 GRUDNIA - OBCHODY 38 ROCZNICY WPROWADZENIA STANU WOJENNEGO
W dniu 13 grudnia 2019 r. w Krakowie odbyły się uroczystości w 38 rocznicę wprowadzenia stanu wojennego. W Bazylice Wawelskiej pod przewodnictwem ks. arcybiskupa Marka Jędraszewskiego, została odprawiona uroczysta Msza św. w intencji Ojczyzny oraz Ofiar stanu wojennego. Następnie uczestnicy przeszli w pochodzie pod Krzyż Katyński, gdzie złożono kwiaty, wieńce oraz tradycyjnie ułożono krzyż ze zniczy. Wygłoszono również okolicznościowe przemówienia.
Historia stanu wojennego w Małopolsce
W nocy z 12 / 13 grudnia 1981 roku komunistyczna władza wprowadziła stan
wojenny. Jego celem było zdławienie ruchu „Solidarności”, który od
sierpnia 1980 roku stał na czele zmian w Polsce. Tuż przed północą
żołnierze wkroczyli do ośrodków łączności telefonicznej i opanowali
budynki telewizji oraz radia. Jednocześnie zaczęła się akcja
internowania działaczy „Solidarności” i innych niezależnych organizacji.
Tej nocy do więzień trafiło 3179 osób, a do końca stanu wojennego
prawie 10 tysięcy.
W dużych małopolskich zakładach wybuchły protesty przeciwko jego wprowadzeniu. W Krakowie największy strajk odbywał się w Hucie im. Lenina. Uczestniczyło w nim około 10 tysięcy pracowników. Krakowskie Zakłady Elektroniczne Telpod, Instytut Technologii Nafty, Elbud, CeBeA, Armatura, Montin, zajezdnie MPK. Strajk został ogłoszony także
na Akademii Górniczo-Hutniczej. Poza samym Krakowem w Małopolsce protestowały Zakłady Azotowe w Tarnowie, kopalnie soli w Bochni i Wieliczce, Odlewnia Żeliwa w Charsznicy, czy gorlicki „Glinik”.
O stanie wojennym, który przyniósł tysiącom Polaków
wielkie cierpienie: izolacje w obozach internowania, więzienia,
zwolnienia z pracy i inne represje, wiele osób dowiedziało się dopiero o
godz. 6.00 rano 14 grudnia z powtarzanego w telewizji i radiu
przemówienia przewodniczącego Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON)
Wojciecha Jaruzelskiego. Spikerzy brani w wojskowe mundury odczytywali
godzinami kolejne artykuły dekretu o stanie wojennym, m.in. o zakazie
poruszania się po kraju bez specjalnego zezwolenia oraz zakazie
sprzedaży benzyny, wprowadzające godzinę milicyjną od 22.00 do 6.00,
cenzurę korespondencji i kontrolę rozmów telefonicznych.
Rozpoczęto pacyfikację protestów. Wszystkie małopolskie strajki rozbito
do 18 grudnia. Po zduszeniu protestów w Hucie im. Lenina z zakładu
zwolniono około 2 tys. pracowników. Ważną dla Krakowa datą jest również
17 grudnia 1981. Tego dnia po mszy świętej w kościele Mariackim oddziały
ZOMO brutalnie rozbiły wielotysięczną manifestację.
Zakazano
strajków i akcji protestacyjnych, zawieszono działalność „Solidarności”
robotniczej i rolniczej (rozwiązane 8 X 1982), Niezależnego Zrzeszenia
Studentów (rozwiązane 5 I 1982) oraz stowarzyszeń twórczych (jako
pierwsze rozwiązano 19 III 1982 Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich).
Ukazywały się wyłącznie dzienniki PZPR i „Żołnierz Wolności”, a w kilku
miastach, również w Krakowie, wychodziły wspólne wydania lokalnych
gazet; wiele tytułów zlikwidowano, dziennikarzy poddano weryfikacji –
zwolniono 1200 z nich. Weryfikacje przeprowadzano także wśród kadry
kierowniczej i nauczycieli oraz na wyższych uczelniach (w 1982 roku
odwołano 20 rektorów).
Do wprowadzenia stanu wojennego Jaruzelski użył 70
tys. żołnierzy, 30 tys. milicjantów, 1750 czołgów, 1400 pojazdów
opancerzonych, 500 wozów bojowych, 9 tys. samochodów. Pod broń powołał
kilkanaście tysięcy rezerwistów.
Obchody 38 rocznicy wprowadzenia stanu wojennego - 13 grudnia 1981 r. - PDF
Obchody 38 rocznicy wprowadzenia stanu wojennego - 13 grudnia 1981 r. - WORD