Delkaracja programowa NSZZ „Solidarność”
DEKLARACJA PROGRAMOWA
NSZZ „SOLIDARNOŚĆ”
XXI Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ "Solidarność", Legnica, 29 sierpnia 2007 roku

Preambuła
Masowy protest społeczny w lipcu i sierpniu 1980 roku w obronie godności i praw pracowniczych doprowadził do powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. Nie byłoby „Solidarności” bez walki poprzednich pokoleń o wolność narodu, bez robotniczych zrywów przeciw zniewoleniu i lekceważeniu ich praw w Poznaniu w 1956 roku, na Wybrzeżu w 1970, w Radomiu, Ursusie, Płocku i innych miastach w 1976, bez działalności - nielegalnych w PRL - wolnych związków zawodowych, a przede wszystkich wyboru kardynała Karola Wojtyły na papieża, Jego pielgrzymki do Polski i duchowego wsparcia. Na bazie tych historycznych doświadczeń oraz nauki społecznej Kościoła Katolickiego został zbudowany program NSZZ „Solidarność”. W centrum tego programu znajduje się pracownik, który ma zagwarantowaną swobodę korzystania ze wszystkich podstawowych praw człowieka i praw socjalnych, wśród których prawo do wolności i godności wysuwają się na pierwszy plan. Szczególne miejsce wśród tych praw zajmuje prawo do pracy, które umożliwia realizację jego aspiracji i dzięki godziwemu wynagrodzeniu zapewnia utrzymanie jemu samemu i jego rodzinie. Korzystanie z tych praw nakłada na nas również obowiązki działania dla dobra wspólnego i kierowania się zasadą solidarności, aby zapewnić innym, zwłaszcza ubogim i niepełnosprawnym, pełny udział w życiu społecznym.
1. Prawo do pracy - bezpiecznej i godziwie wynagradzanej
Najważniejszym celem działania NSZZ „Solidarność” jest skuteczna obrona praw pracowniczych, w tym prawa do zrzeszania się w związki zawodowe i działanie na rzecz podmiotowości i godności człowieka. Brak pracy jest współczesnym zagrożeniem cywilizacyjnym. Dlatego pełne zatrudnienie powinno być celem polityki gospodarczej i społecznej władzy publicznej. Wspierając te działania, NSZZ „Solidarność” broni jednocześnie prawa każdego pracownika do godziwej płacy za pracę wykonywaną w bezpiecznych warunkach, w określonym ustawowo czasie z uwzględnieniem prawa do wypoczynku, szczególnie w niedziele i święta.
2. Solidarność z bezrobotnymi
Człowiek bez pracy czuje się wykluczonym i niepotrzebnym; nie ma szans
na zaspokojenie podstawowych potrzeb swoich i rodziny, dlatego ludzie
pracy muszą być solidarni z bezrobotnymi. NSZZ „Solidarność” wspiera
działania na rzecz tworzenia nowych miejsc pracy, a także powszechny
system ubezpieczenia od bezrobocia. Pozostającym bez pracy państwo musi
zapewnić podstawową opiekę socjalną, prawo do zasiłków i możliwości
przekwalifikowania.
3. Podnoszenie kwalifikacji pracowników
Stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych to konieczność wynikająca ze
zmian zachodzących na rynku pracy, związanych szczególnie z migracją
przedsiębiorstw, przepływem pracowników, a także rozwojem nowoczesnych
technologii. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników – wspierane
nie tylko przez państwo, ale także przez pracodawców - wpływa na
zmniejszenie bezrobocia, ograniczenie emigracji zarobkowej, a także w
perspektywie zwiększa konkurencyjność gospodarki. Podstawy prawne i
zasady finansowania przekwalifikowań powinny inspirować pracowników do
aktywności w tym zakresie, niezależnie od ich możliwości materialnych.
4. Zabezpieczenie powszechnego dostępu do usług publicznych
Ochrona podmiotowości i godności pracownika i jego rodziny wymaga nie
tylko ochrony jego praw pracowniczych w środowisku pracy, ale także
działania na rzecz zabezpieczenia jego potrzeb materialnych,
kulturalnych oraz ochrony zdrowia i edukacji. Dlatego NSZZ „Solidarność”
opowiada się za powszechną dostępnością usług publicznych, a w
szczególności ochrony zdrowia, edukacji i dóbr kultury również dla
rodzin najuboższych i wielodzietnych.
5. Dialog podstawą zrównoważonego rozwoju
Dialog społeczny to fundament demokratycznego państwa. NSZZ „Solidarność” opowiada się za partnerskim dialogiem z rządem i pracodawcami, aby to człowiek i jego godność stały się normą i podstawą relacji społecznych. Związek opowiada się za negocjacyjnym systemem zakładowych i ponadzakładowych układów zbiorowych i jest otwarty na zawieranie umów społecznych uznawanych za źródło prawa. Wielkim wyzwaniem dla NSZZ „Solidarność” jest rosnąca tendencja do bezkarnego naruszania prawa pracowników do tworzenia związków zawodowych. Godzi to w ideę dialogu społecznego. Związek zrobi wszystko, aby to zmienić.
6. O społeczną gospodarkę rynkową
Gospodarka rynkowa daje szansę zaspokojenia potrzeb indywidualnych i
społecznych, jednak wolny rynek pogłębia nierówności i wymaga stworzenia
reguł, które zagwarantują sprawiedliwy podział dóbr i usług konieczny
dla harmonijnego wzrostu ekonomicznego i społecznego. NSZZ „Solidarność”
wpływa na kształt polityki społeczno-gospodarczej, aby stworzyć
gospodarkę opartą na uczciwej konkurencji i tworzącą miejsca pracy
dobrej jakości. Sam nie jest partią polityczną walczącą o władzę, lecz
jako niezależna reprezentacja pracowników traktuje politykę jako
roztropną troskę o dobro wspólne. Dla skuteczniejszej realizacji swoich
celów jest otwarty na współpracę z partiami politycznymi i będzie
zabiegać o to, by w parlamencie i samorządach znalazły się osoby, które
podzielają program Związku.
7. W obronie demokracji i praw człowieka
Demokracja, tak jak i wolność, nie jest dana raz na zawsze. Trzeba je
cenić i pielęgnować. Możliwość udziału w wolnych wyborach, wolność
słowa i wyznania, możliwość zrzeszania się w związki zawodowe i swobodne
działanie niezależnych od władzy organizacji obywatelskich, prawo do
życia i pracy, niezawisłość sądów – to wartości kluczowe dla demokracji.
NSZZ „Solidarność” pozostaje im wierny od początku istnienia i
deklaruje ich przestrzeganie wewnątrz organizacji, jak i kultywowanie w
życiu społecznym. NSZZ „Solidarność” działa na rzecz państwa
praworządnego, opartego o zasadę pomocniczości z jak najszerszym
udziałem obywateli w życiu społecznym. Nieskrępowane organizowanie się
pracowników to jedno z fundamentalnych praw człowieka. Naruszanie tego
prawa to zagrożenie dla demokracji, z którym będziemy stanowczo
walczyli. Oczekujemy, że wymiar sprawiedliwości będzie w tej walce
naszym sojusznikiem.
8. Patriotyzm dla przyszłości
Ojczyzna to wielki zbiorowy obowiązek. Patriotyzm to nie tylko postawa
czasu próby i walki o wolność. Patriotyzm pozwala mądrze zagospodarować
czas pokoju i budowania, jest warunkiem rozwoju narodu i państwa.
Działania na rzecz Ojczyzny były i są fundamentem NSZZ „Solidarność”. Na
nich nasz Związek opiera troskę o właściwe miejsce człowieka pracy w
wolnej i niepodległej Polsce. NSZZ „Solidarność” zabiega o promocję
postaw patriotycznych w systemie edukacyjnym, mediach publicznych, ale
też w praktyce codziennego życia. Istotnym elementem tak pojmowanego
patriotyzmu jest kultywowanie narodowej tradycji i pamięć o ludziach,
którzy - często w sposób heroiczny - dali świadectwo prawdzie.
9. W trosce o najsłabszych
NSZZ „Solidarność” zabiega o to, aby państwo otaczało szczególną opieką
ludzi niepełnosprawnych oraz tych , którzy po procesach transformacji
ustrojowej nie potrafią odnaleźć się w nowej rzeczywistości.Konieczne
jest wspomaganie tych grup w zapewnieniu im równości w korzystaniu z
praw i dostępie do pracy, edukacji, mieszkania i usług socjalnych.
10. Dla rodziny
NSZZ „Solidarność” wspiera wszelkie działania na rzecz umacniania
rodziny rozumianej jako związek kobiety i mężczyzny oraz ochrony życia
rodzinnego, co jest podstawą rozwoju społeczeństwa i narodu. NSZZ
„Solidarność” opowiada się za prorodzinną polityką państwa, opartą na
prorodzinnym systemie podatkowym, odpowiedniej polityce mieszkaniowej
prowadzącej do realizacji prawa do mieszkania dla każdej rodziny oraz
świadczeniach socjalnych dla rodzin najuboższych. Działania na rzecz
wzrostu wynagrodzeń i poprawy warunków pracy służą powstrzymaniu
emigracji zarobkowej, która osłabia więzi rodzinne. Działania władz
publicznych i przedsiębiorców powinny ułatwiać pogodzenie życia
rodzinnego i pracy zawodowej. Za podstawę działania na rzecz umacniania
rodziny i ochrony życia rodzinnego NSZZ „Solidarność” przyjmuje Kartę
Praw Rodziny wydaną w 1983 roku przez Stolicę Apostolską.
11. Na rzecz globalizacji solidarności
Globalizacji ekonomicznej musi towarzyszyć globalizacja solidarności.
Oznacza to pracę w kierunku zmiany procesów globalizacji, tak aby
wyeliminować związane z nią niesprawiedliwości i aby jej
dobrodziejstwami objąć jak największą liczbę pracowników. Globalizacji
ekonomicznej musi towarzyszyć rozwój społeczny, powszechne poszanowanie
praw pracowniczych i związkowych, możliwości godnego zatrudnienia dla
wszystkich, wzrost gospodarczy i równomierny podział jego owoców oraz
poprawa stanu środowiska naturalnego. Proces globalizacji musi
gwarantować powszechną dostępność podstawowych usług, takich jak dostęp
do wody, ochrony zdrowia, edukacji czy transportu publicznego.
12. Ochrona i promocja edukacji, kultury i nauki
Edukacja, kultura, sztuka i nauka pomogły przetrwać naszemu narodowi
czasy totalitarnego i antyludzkiego systemu, jakim był komunizm. Wzorce
etyczne, symbole narodowe i poczucie tożsamości, które były przenoszone
przez pokolenia w dziełach sztuki pozwoliły zachować odrębność
narodową. Dziś, w wolnej Polsce, wymagają one mecenatu państwa i władz
wszystkich szczebli, aby zapewnić ich rozwój i powszechną dostępność.
Powszechnie dostępna, od szczebla podstawowego do wyższego, nowoczesna
edukacja i nauka jest niezbędnym warunkiem rozwoju społeczeństwa
solidarnego i konkurencyjnej gospodarki. Daje też możliwość wyrównywania
szans dla młodych ludzi na współczesnym rynku pracy.
13. Ochrona środowiska
Działania na rzecz ochrony środowiska to wyraz solidarności z przyszłymi
pokoleniami. Związek kształtuje takie postawy poprzez edukację
ekologiczną społeczeństwa, udział w projektach dotyczących ochrony
środowiska, działalność na rzecz bezpiecznego i przyjaznego środowiska
pracy. NSZZ „Solidarność” dąży do zachowania niezbędnej równowagi między
gospodarką i rynkiem pracy a potrzebami ochrony środowiska.
14. Ochrona interesów ludzi pracy na forum międzynarodowym i europejskim
Związek solidarnie uczestniczy w międzynarodowej współpracy niezależnych
i demokratycznych organizacji związkowych na rzecz obrony interesów
pracowniczych na całym świecie. W celu zapobiegania wykorzystywaniu
pracowników i nieuczciwej konkurencji niszczącej miejsca godnej pracy
NSZZ „Solidarność” zabiega, aby wszystkie towary i usługi będące
przedmiotem obrotu międzynarodowego były wytwarzane i świadczone w
pełnej zgodności z podstawowymi standardami pracy określonymi przez
konwencje MOP i prawo międzynarodowe. NSZZ „Solidarność”, uczestnicząc w
przedstawicielstwach pracowniczych na poziomie europejskim, wprowadza w
życie zasadę budowania pokoju i dobrobytu opartego na solidarności i
demokracji. Nasze cele będziemy osiągać włączając się aktywnie w dialog i
partnerstwo społeczne - nieodłączną część procesu integracji. Będziemy
doskonalić europejski model społeczny, w tym efektywne mechanizmy
informacji i konsultacji pracowniczej wraz z prawem do współdecydowania
na poziomie europejskim, krajowym i zakładowym.
XXI Krajowy Zjazd Delegatów Legnica, 29 sierpnia 2007 r.
Deklaracja programowa NSZZ "Solidarność": XXI Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ "Solidarność", Legnica, 29 sierpnia 2007 roku - PDF
Deklaracja programowa NSZZ "Solidarność": XXI Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ "Solidarność", Legnica, 29 sierpnia 2007 roku - WORD